این جنگ با وجود آن که صدام و حامیان او تصور می‌کردند، در مدت بسیار کوتاهی با پیروزی عراق خاتمه خواهد یافت با پایداری و رشادت ایرانیان به جنگی طولانی تبدیل شد که پس از جنگ ویتنام دومین جنگ طولانی در قرن بیستم لقب گرفت.
در این گزارش بنا داریم از مداحان اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) بگوییم که فرزندانشان، برادرشان و یا پدر خود را در این جنگ از دست دادند و در زمره خانواده‌های شهدا قرار گرفتند.
محمود و محمد کریمی
شاید شاخص‌ترین مداحانی که عضو خانواده‌های معظم شاهد هستند، حاج محمود کریمی و محمد کریمی، فرزند شهید نقی کریمی و برادر شهید داوود کریمی باشند، پدر حاج محمود کریمی، خود نیز ذاکر اهل‌بیت (ع) بود که بعد‌ها فرمانده سپاه شاهین‌شهر اصفهان شد و اولین اعزامش به کردستان بود. آخرین اعزام او نیز ۱۳ اسفند ۱۳۶۰ بود و چهارم فروردین ۱۳۶۱ در عملیات فتح‌المبین در دشت عباس، به مقام جاویدالاثری رسید. داوود کریمی برادر حاج محمود نیز در سال ۱۳۶۵ در عملیات کربلای ۵ در شلمچه شهید شده است.
تصویری از شهید نقی کریمی به همراه پسرانش. حاج محمود کریمی نفر دوم از سمت راست است
حسن خلج
کیومرث خلج برادر حاج حسن خلج مداح نیز در زمره شهدای دوران دفاع مقدس است. او دوم اسفند ۱۳۴۶ در تهران به دنیا آمد و تا پایان مقطع ابتدایی درس خواند. سرباز ارتش و جواهرساز بود. از سوی ارتش در جبهه حضور یافت و در نهایت دوازدهم بهمن ۱۳۶۵ در سردشت بر اثر اصابت ترکش توسط نیروهای عراقی شهید شد. او را محمد نیز می‌نامیدند.
تصویری از شهید کیومرث «محمد» خلج برادر حاج حسن خلج
مهدی رسولی
حاج مهدی رسولی، متولد روزهای آخر هشت سال دفاع مقدس است که پدرش در زمان جنگ تحمیلی مسؤول ستاد تیپ ۳۶ انصار بوده و مهدی تقریباً دو سال و نیم داشته که در آبان ۶۹ پدرش در کردستان به شهادت رسیده است. شهید «جواد رسولی» یکی از شهدای مداح استان زنجان بود که در طول جنگ به مجری‌گری و مدیحه‌خوانی می‌پرداخت. او متولد دوم تیر ماه سال ۱۳۴۰ بود که سرانجام، هنگام بازگشت از منطقه بانه در ۱۷ آبان ماه سال ۱۳۶۹ به شهادت رسید.
تصویری از شهید جواد رسولی پدر حاج مهدی رسولی
محمود ژولیده
این مداح و شاعر اهل بیت (ع) خود از جانبازان دوران دفاع مقدس است. حاج محمود، چهره‌اش هنوز هم ما را به یاد روزهایی جنگ می‌اندازد؛ روزهای بشکوهی که فرزندان خمینی کبیر (ره) تاریخ‌سازان این کشور شدند. حاج محمود ژولیده در هیأت‌ها در گوشه‌ای می‌نشیند و روی صندلی چرخدارش مردانه سینه می‌زند و اشک می‌ریزد. او برادر شهید احمد ژولیده است که در اردیبهشت ۶۱ در خرمشهر و در عملیات بیت المقدس به شهادت رسید.
تصویری از شهید احمد ژولیده در کنار برادرش مداح جانباز محمود ژولیده
رضا پوراحمد
آقا رضا خود از مداحان دوران دفاع مقدس محسوب می‌شود که نواهای ماندگاری از خود در گردان مقداد و میثم به یادگار گذاشته است. برادر او عباس پوراحمد از پاسداران بود که پنجم تیر ۱۳۴۷ به دنیا آمد و در نوزدهم فروردین ۱۳۶۶ در عملیات «کربلای ۸» در شلمچه به درجه رفیع شهادت نائل آمد.
شهید عباس پوراحمد برادر مداح رزمنده رضا پوراحمد
مرحوم حاج ولی‌الله سلیمانی
حاج ولی‌الله سلیمانی در کنار فرزندان رزمنده‌اش (قدرت‌الله، اسدالله و محمد) در قالب کاروان‌های روحانیون و مبلغان بارها به جبهه‌های نبرد اعزام شده بود. او سال‌ها چشم انتظار پیکر فرزندش بود. جنازه اسدالله (مسعود) چند سال پیش تفحص شد و با تشییع باشکوه مداحان و مردم به خانه ابدی رفت. این در حالی بود که پدر مداح او، حکایت مفقودی مسعود را در جبهه و هنگام عملیاتی شنیده بود که خودش هم در آن حاضر بود. این مداح قدیمی، اوایل ماه مبارک رمضان سال ۹۲ درگذشت.حاج ولی‌الله سلیمانی و فرزند شهید مسعود
مرحوم اسماعیل ولیخانی
در میان مداحان غرب تهران که افتخار داشتن دو فرزند شهید را داشت، حاج اسماعیل ولیخانی، شاعر و ذاکر اهل بیت (ع) بود که به «طالع» تخلص می‌کرد. او از شاعران معروف روزگار خود بود و شعرهای شاخصی از او در حافظه مداحان است. یکی از آن شعرها، مرثیه معروف «مناجات علی از سوی نخلستان نمی‌آید» است. دو فرزند این شاعر که به عضویت گروه پارتیزانی شهید چمران در آمده بودند، مفقود شدند. سرانجام، داغ فقدان محمدحسن و غلامرضا، طالع را در ۲۲ تیرماه ۷۴ از پا انداخت و این مداح سینه سوخته به اربابش حسین (ع) پیوست.
حاج احمد صالح که فرزندش را در سانحه هوایی از دست داد تا آخر عمر روضه حضرت علی اکبر (ع) نخواند
از پدران شهیدی که اهل شعر و ادبیات بودند، می‌توان نامی هم از حاج احمد صالح، پدر خلبان مجید صالح برد که هرچند در یک سانحه هوایی و در جریان یک پرواز مسافری درگذشت، اما مداحان به خاطر سوز و گداز پدرش و امتناع او از خواندن روضه علی اکبر(ع)، مجید را هم «شهید» قلمداد کردند.
محمود تاری
در میان شهدایی که جامعه مداح تقدیم انقلاب کرده است، نمی‌توان بر نام شهیدی که در روزهای پیروزی انقلاب در جنوب تهران و در خیابان خراسان به شهادت رسید، قلم قرمز کشید؛ شهید احمد تاری ـ که اینک خیابانی در حوالی میدان خراسان به نام اوست. او برادر مداح و شاعر اهل بیت (ع) یعنی حاج محمود تاری است. این شهید در روزهای خونین بهمن ۵۷ هدف گلوله ارتش شاهنشاه قرار گرفت و به شهادت رسید.
محمود تاری، شاعر، مداح و برادر شهید احمد تاری (شهید انقلاب)
مرحوم مرشد رجب رضایی
در میان مداحان پدر شهید، نام یک مرشد و ذاکر پیشکسوت، درخشش ویژه‌ای دارد و آن، مرشدرجب رضایی است که نواب صفوی به خاطر اشتغال او به شغل شریف نانوایی، وی را «شاطرالعلما» خوانده است. شهید حسن رضایی، یکی از چند پسر اوست که در سال‌های دفاع مقدس به شهادت رسید. البته از این مداح، دو ذاکر به یادگار مانده است؛ حاج مهدی و حاج حسین رضایی که اولی، دست‌اندرکار خانه مداحان و جامعه مداح تهران نیز هست.
مرشد رجب رضایی، معروف به شاطرالعلما، مداح، پدر شهید و از همرزمان نواب صفوی
مرشد رجب که در سال‌های خفقان به نواب صفوی در منزلش پناه داده بود، در سحرگاه بیستم ماه مبارک رمضان در سال ۷۲ از دنیا رفت.
محمد جباری
او از مداحان استان قزوین است که برادرش عبدالرحیم از شهدای دوران دفاع مقدس به حساب می‌آید. عبدالرحیم سی و یکم تیر ۱۳۴۷، در شهر قزوین به دنیا آمد. پدرش حسین، کفش‌فروش بود. او تا پایان دوره راهنمایی درس خواند و به عنوان پاسدار در جبهه حضور یافت. او در نهایت هشتم مرداد ۱۳۶۷، در کوشک بر اثر اصابت ترکش به شهادت رسید. او نیز جزو مداحان دوران دفاع مقدس به حساب می‌آید که با سن کم به مرثیه‌خوانی می‌پرداخت.
نوحه‌خوانی شهید عبدالرحیم جباری در دوران دفاع مقدس
او برادر محمد جباری از مداحان استان قزوین است