در این گزارش بخشی از زندگی خبرنگاران شهید و نامی گردآوری شده است.
۱۷ مرداد که روز خبرنگار نام دارد، فرصتی است برای دلجویی از کسانی که نامشان خبرنگار، کارشان ثبت و نگارش عینی وقایع و مزدشان هم چند هزار تومان در ماه است.
یکی از شغل‌هایی که عشق و ایمان، بزرگ‌ترین رمز موفقیت در آن است و صاحبان این شغل عمدتا از سر علاقه در آن ماندگار شده اند، خبرنگاری است.
خبرنگاری شمشیر دولبه‌ای است چرا که یک لبه آن عزت و احترام و لبه دیگرش انتقادهای مسئولان و مردم به این شغل است.
با این وجود بیشتر خبرنگاران سعی می‌کنند با به جان خریدن سختی ها، پرده از راز و رمز‌های امور مهم کشور بردارند، سخن مردم را به مسئوللن برسانند و از صاحبان قدرت مطالبه گری کنند.
در این شغل خطیر و دوست داشتنی، عده‌ای هم بودند که به قیمت جان خود حقایق را بازگو کردند. خبرنگاران شهیدی که با حضور در جبهه‌های جنگ هشت سال دفاع مقدس، کشور‌های جنگ زده همچون افغانستان، عراق و سوریه جنایت‌های دشمنان اسلام را بر همگان آشکار کرده و رسالت عاشقی خود را به پایان رساندند.
در متن زیر برخی از شهدای اصحاب رسانه معرفی شده اند:
خبرنگاری که در جبهه نیز اصالت قلم خود را حفظ کرد
شهید حاج عزیز اله امیریان فرزند زوج رحیم و عالیه یکم فروردین سال ۱۳۴۳ در زنجان به دنیا آمد. او تا سال چهارم دبیرستان ادامه تحصیل داد و توانست مدرک دیپلم را اخذ کند. او با پیروزی انقلاب اسلامی به صورت نیمه وقت در واحد تبلیغات و انتشارات سپاه به خدمت مشغول بود.
در پی شهادت برادر بزرگش در سال ۱۳۶۰، او بار مسئولیت خانواده را بیش از بیش احساس می‌کرد. در نهایت پس از صحبت با پدرش و اجازه گرفتن از او به سوی جبهه شتافت؛ عزیزاله یکی از بچه‌های فعال مسجد دستغیب بود.
این خبرنگار جوان پس از سال‌ها حضور در جبهه در تاریخ ۴ اسفند ماه سال ۱۳۶۵ در عملیات کربلای ۵ بر اثر اصابت ترکش به کتف و سینه به شهادت رسید. پیکر مطهرش را پس از تشییع، در گلزار پایین شهدای زنجان به خاک سپردند.
خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان در دنیا معروف شد
علیرضا افشار در تاریخ ۴ آذر ماه ۱۳۵۳ مصادف با میلاد امام رضا (ع) در تهران به دنیا آمد. علیرضا مقطع ابتدایی را در دبستان‌های الوند و شهیدمعصومی منطقه یک (شمیرانات) و سپس تحصیلات متوسطه را در دبیرستان‌های شهید مطهری و رسالت در مناطق سه و یک به اتمام رساند و موفق به اخذ دیپلم شد.
علیرضا پس از شرکت در کنکور سراسری در رشته کاردانی دامپزشکی واحد چالوس و نوشهر پذیرفته شد و ادامه تحصیل داد تا به کسب مدرک کاردانی دامپزشکی از دانشگاه آزاد نائل شد سپس برای خدمت زیر پرچم با درجه ستوانی در خدمت نیروی هوایی سپاه قرار گرفت.
علیرضا افشار به دلیل داشتن روابط عمومی قوی و ارتباط عالی با توده مردم، محیط کار و دوستان و نیز به دلیل اشتیاق به انجام کار‌های سخت و هیجانی، بعد از خدمت سربازی در باشگاه خبرنگاران جوان مشغول کار شد. عناوین شغلی شهید عبارت است از:
- خبرنگار ویژه نهاد ریاست جمهوری
- خبرنگار ویژه ستاد ارتحال امام (ره)
- خبرنگار ویژه رزمایش و مانور‌های ارتش
- گزارشگر شهدای کلکچال
- گزارشگر شهدای مسجد بلال
حضور موفق و همگام با توانایی‌های لازم علیرضا در باشگاه خبرنگاران جوان و ارائه گزارش‌های جذاب و مهیج در زمینه‌های مختلف به دلیل لیاقت و شایستگی موجب شد به شبکه بین المللی جام جم راه یابد.
در این شبکه بود که علیرضا توانست خود را به عنوان یک خبرنگار واقعی مطرح، توجه مسئولان را نسبت به خود جلب و نشان افتخار بهترین خبرنگار دفاع مقدس را دریافت کند. او توانست خود را به عنوان گزارشگر ویژه مانور‌ها و رزمایش‌های ارتش مطرح و همچنین در تهیه گزارشات سیاسی و فرهنگی جایگاه حرفه‌ای خود را تثبیت کند. با روند و سرعتی که شهید افشار در حرفه خبرنگاری پیش رو داشت از شبکه جام جم به شبکه بین المللی خبر راه یافت.
در آن شبکه بود که سرنوشت این شهید رقم خورد. شهید افشار در شبکه خبر نیز توانست با پشتکار و پیگیری و دریافت گزارش‌های جذاب، زبانزد همگان شود. از این رو او به عنوان خبرنگار ویژه در ستاد ارتحال حضرت امام خمینی (ره) و نهاد ریاست جمهوری انتخاب شد.
ویژگی‌های خاص شهیدعلیرضا افشار موجب شد در بین مسئولان کشور شاخص باشد و در بین امراء ارتش و دیگر ارگان‌های نظامی به دلیل شخصیت خاص در ارائه گزارش‌های جذاب و ماندگار، حضورش در مانور‌ها و رزمایش‌های ارتش تاکید شود.
از جمله گزارشات افتخار آفرین شهید افشار در حرفه گزارش گری که بر مخاطبان و بینندگان تاثیر بسزایی داشت می‌توان به گزارش غواصی در آب هاب دریای عمان مربوط به رزمایش اتحاد ۸۴، گزارش ارتباط زنده توسط هلی کوپتر در مانور عاشقان ولایت و گزارش از شهدای کلکچال و شهدای گمنام مسجد بلال اشاره کرد.
خبرنگار جوانی که نابغه جنگ شناخته شد
غلامحسین افشردی معروف به حسن باقری ۲۵ اسفند ۱۳۳۴ در تهران زاده شد. وی دوره دبستان را در مدرسه مترجم الدوله و دوره متوسطه را در دبیرستان مروی به پایان رساند. در سال ۱۳۵۱ فعالیت‌های سیاسی خود را علیه حکومت محمدرضا پهلوی آغاز کرد.
وی تا خرداد ۱۳۵۸، در کمیته انقلاب اسلامی و برخی نهاد‌های دیگر فعالیت داشت.
در سال ۱۳۵۸ با ورود به روزنامه جمهوری اسلامی در سرویس فرهنگی و سیاسی فعالیت خود را آغاز کرد. در این مدت بنا به دعوت سازمان از طرف این روزنامه به عنوان خبرنگار، سفر ۱۵ روزه‌ای به لبنان و اردن انجام داد و طی این سفر، گزارش تحلیلی جامعی از اوضاع نابسامان مسلمانان در آن منطقه تهیه کرد.
با شروع جنگ ایران و عراق، در روز ۱ مهر ۱۳۵۹، به همراه عده‌ای از اعضای سپاه پاسداران در هنگامی که جایگاه نیرو‌های عراق در خوزستان تثبیت شده بود، راهی جنوب کشور شد.
در دورانی که در جنگ حضور داشت با استفاده از تجربیاتی که در زمان خبرنگاری خود در ایران و لبنان به دست آورده بود، به جمع‌آوری اطلاعات، نقشه‌ها و کالک‌های عملیاتی و ضبط صدا در جبهه‌های ایران پرداخت و این اسناد را به گزارش‌های سازمان‌یافته تبدیل کرد.
حسن باقری روز شنبه ۹ بهمن ۱۳۶۱ وقتی در منطقه فکه مشغول شناسایی منطقه و آماده‌سازی عملیات والفجر مقدماتی بود، در سنگر دیده‌بان، مورد اصابت گلوله خمپاره قرار گرفت و همراه با (توکل قلاوند) معاون اطلاعات قرارگاه نجف و مجید بقایی شهید شدند. حسن باقری در هنگام مرگ ۲۶ سال داشت. محل دفن وی، قطعه ۲۴ گلزار شهدای بهشت زهرا (س) است و بزرگراهی در تهران به نام او ثبت شده است.
چرا ۱۷ مرداد را روز خبرنگار نامیده اند؟
شهید محمود صارمی در خرداد ۱۳۴۷در شهرستان بروجرد در خانواده‌ای مذهبی دیده به جهان گشود. وی تحصیلات ابتدایی و راهنمایی را در مدرسه شهید باهنر بروجرد سپری کرد و دوران متوسطه را در دبیرستان حضرت رسول (ص) در رشته علوم انسانی با موفقیت پشت سر گذاشت.
او همراه با تحصیل، به دلیل علاقه شدید به ورزش کاراته دراین رشته فعالیت خود را آغاز کرد، در فاصله کوتاهی با گذراندن دوره‌های مختلف این رشته موفق به کسب کمربند مشکی و کارت مربیگری در این حرفه شد.
صارمی در سال ۶۷ در آزمون سراسری رشته علوم انسانی دانشگاه تهران پذیرفته شد و دوران تحصیلات دانشگاهی خود را به طور جدی با موفقیت و در سخت‌ترین شرایط زندگی، با کارکردن برای امرار معاش و تامین هزینه‌های تحصیل طی کرد.
محمود صارمی در دوران تحصیلات در دانشگاه بنا به وظیفه و احساس مسئولیت از طریق بسیج دانشجویی دانشگاه تهران به جبهه‌های کردستان، حلبچه و خرمشهر اعزام و ۱۴ماه در این جبهه‌ها در کنار سایر رزمندگان اسلام، به دفاع از کیان و تمامیت ارضی کشور پرداخت.
صارمی در سال ۷۱ با داشتن دانشنامه کارشناسی به استخدام سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی درآمد و به عنوان کارشناس متون خبری فعالیت خود را آغاز کرد. پس از چندصباحی استخدام در سازمان ایرنا، تشکیل خانواده داد و در سال ۷۲ خداوند فرزندی به او عطا کرد و نامش را سینا نهاد.
صارمی در ۲۶دی ماه سال ۷۵ به عنوان مسئول نمایندگی خبرگزاری جمهوری اسلامی راهی کابل افغانستان شد. زمانی که این کشور درگیر جنگ‌های داخلی بود و به خوبی می‌دانست در این سرزمین آشوب زده خطر به اسارت درآمدن و حتی شهادت وجود دارد، اما بر حسب وظیفه، رسالت و تکلیف این راه را انتخاب کرد. او با تنها سلاحش که ایمان و قلمش بود در آن وضعیت بحرانی کشور مصیبت زده افغانستان توانست مظلومیت مردم ستمدیده، زجر کشیده و بی‌دفاع و بی گناه بویژه مردم مزار شریف و جنایت گروه ضدبشری، متحجر و خائن طالبان را به طور صریح و سالم به گوش جهانیان برساند.
شهید صارمی حدود ۲۰روز پیش از سقوط مزار شریف و به اسارت درآمدن و شهادت در افغانستان، دچار بیماری آپاندیس شد که با مشکلات فراوان و تلاش و پیگیری دوستانش به مدت پنج ساعت شبانه به دکتر رفته و در محیطی غیر بهداشتی، با فقدان امکانات، و بدون وجود نور کافی و برق، عمل جراحی کردند.
پس از گذشت دو روز از این جراحی، به ایران اعزام شد و با وجود اینکه دوران نقاهت خود را در تهران طی می‌کرد، پس از به اوج رسیدن جنگ افغانستان، مجدد ۱۴مرداد ۷۷ به کشور افغانستان و محل کارش مزارشریف اعزام شد. ۱۷مرداد بود که خبر سقوط مزار شریف به دست طالبان، و به خاک و خون کشیدن، قتل عام زنان، مردان و کودکان بی گناه را به ایران و سراسر جهان مخابره کرد و پس از آن شنبه سیاه، دیگر کسی نبود تا خبر شهادت و یا به اسارت درآمدن او و ۹دیپلمات و پرستوی عاشق، غریب و بی گناه را که در زیر زمین کنسولگری ایران به طور فجیعانه و با بی رحمی تمام توسط پیشرفته‌ترین سلاح‌های آمریکایی به رگبار مسلسل بسته بودند به دنیا مخابره کند.
آری سرانجام پیکر گلوله باران شده صارمی از دیار غربت آمد و روز شهادت او به نام روزخبرنگار ثبت شد.
خبرنگار شبکه خبر در سوریه جام شهادت نوشید
محسن خزایی متولد ۱۵ آذر سال ۱۳۵۱ است، خزایی در سال ۱۳۷۴ به عنوان متصدی صدا فعالیت خود را در صداو سیما آغاز کرد. وی در سال ۱۳۸۳ مدیر باشگاه خبرنگاران جوان زاهدان شد. خزایی پس از موفقیت در باشگاه خبرنگاران جوان زاهدان به عنوان مدیر خبر گیلان معرفی گردید. او پدر سه فرزند بود.
در ۱۱ آوریل ۲۰۱۳ شورشیان سوری با کمین در جاده فرودگاه بین‌المللی دمشق و شلیک به خودروی خبرنگار شبکه خبر در سوریه، وی را از ناحیه شکم زخمی کردند.
وی در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۶ در حلب در حین تهیه گزارش شهید شد. در ۲۶ اسفند ۱۳۹۵ از تندیس محسن خزایی در «سه راه پاسداران» در شهر زاهدان رونمایی شد.