از فرانکفورت تا رقّه

«تازه از عملیات سخت فلّوجه به بغداد برگشته بودم. در غروبی دم‌کرده، با مهند و ستار مشغول صرف افطار بودم که لابه‌لای صحبت‌هایشان اسم چند داعشی بازداشتی را به زبان آوردند. از مدت‌ها پیش، دنبال هم‌صحبت شدن با اعضای داعشی بودم که به هزار و یک علت جور نشده بود. اما حالا باخبر شده بودم که درست همان‌جا، در ساختمان پشتی ما، بازداشتگاهی‌ست که در آن چند عضو گروه داعش و القاعده نگه‌داری می‌شوند. بی هیچ درنگی، از آن‌ها خواستم ترتیبی دهند تا با آن حضرات گفت‌وگو و مصاحبه کنم. سریع‌تر و ساده‌تر از چیزی که تصورش را می‌کردم، قبول کردند و گفتند «آماده‌ای؟». پرسیدم «چه وقت؟». مهند خندید و گفت «همین الآن دیگر!». من هم غذا را خورده یا نخورده،‌ از ترس آن‌که پشیمان نشوند، بلند شدم لباس پوشیدم و دنبالشان به راه افتادم. فکرش را هم نمی‌کردم که دیدار و گفت‌وگوی آن شب، دروازه‌ای شود رو به ده‌ها مصاحبهٔ دیگر، و در نهایت، نگارش این اثر.

از در پشتی مقر خارج، و وارد ساختمان دوطبقهٔ قدیم و رنگ‌ورورفته شدیم. آن‌طور که مهند می‌گفت، آنجا، یکی از زندان‌های مخفی و مخوف صدام در قلب مناطق مسکونی بغداد بود؛ چیزی شبیه زندان کمیتهٔ مشترک خرابکاری در دورهٔ پهلوی دوم در ایران که از بیرون اصلاً نمی‌شد ماهیت و کاربرد حقیقی‌اش را تشخیص داد. نگهبان، از روی دوربین، آمدنمان را متوجه شد و در را باز کرد. چیزی شبیه همان زندان کمیتهٔ مشترک بود. وسط آن، فضای بازی بود رو به آسمان، و دورتادورِ دو طبقهٔ آن، سلول‌های انفرادی و جمعی قرار داشت.

از میانهٔ راهرویی تنگ و تاریک عبور می‌کردیم که برای لحظه‌ای به عقب بازگشتم؛ به ۱۲ سال قبل.

علی، نگهبان و مسئول زندان، می‌گفت «در حال حاضر، تنها چهار زندانی در اختیار داریم که سه تن از آن‌ها، عضو داعش بوده‌اند و یکی هم از اعضای سابق القاعده که پس از سال‌ها به‌تازگی شناسایی و بازداشت شده است. مأموریتش، انتقال و جاگذاری بمب‌های سازمان در داخل بغداد بوده که به کشته و مجروح شدن هزاران تن انجامیده است.». سجاد، انور، بلال و عمر، چهار مهمان موقت علی بودند در آن محبس! گفتگوهای مقدماتی را با این چهار تن انجام دادم، و یکی دو هفتهٔ بعد که به عراق بازگشتم، مصاحبه‌ها را آغاز کردم.»